Ong dú là một loại ong mật thường sống ở các nước nhiệt đới. Ứng dụng loại mật này đang bị bỏ ngõ do sản lượng hạn chế. Tuy nhiên, những cải tiến gần đây trong phương pháp nuôi ong không ngòi đốt, đặc biệt là ở Đông Nam Á, đã đưa các sản phẩm ong dú trở lại bức tranh thị trường. Mặc dù có nhiều loài ong Dú tạo ra nhiều dòng sản phẩm, được biết đến từ thời đại cũ trong y học cổ truyền, cộng đồng y học hiện đại vẫn còn thiếu nhiều nghiên cứu chuyên sâu hơn về các sản phẩm ong Dú. Trong khi các nghiên cứu toàn diện trong thời đại hiện nay chứng minh các đặc tính sinh học và y học của các sản phẩm từ ong mật Ý (Apis mellifera), các đặc tính của các sản phẩm ong Dú lại ít được biết đến hơn. Bài đánh giá này, lần đầu tiên, nêu bật những lợi ích y học của các sản phẩm ong Dú (mật ong, keo ong, phấn hoa và sáp ong), các cuộc đánh giá gần đây và những hướng đi đầy hứa hẹn trong tương lai. Đánh giá này nhấn mạnh các đặc tính chống oxy hóa tiềm năng của các sản phẩm này, do đó đóng một vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa và điều trị các bệnh liên quan đến Ứng kích oxy hóa (Oxidative Stress), nhiễm trùng vi sinh vật và rối loạn viêm. Tóm tắt tất cả các dữ liệu và thông tin chi tiết này trong một bản thảo có thể làm tăng giá trị thương mại của các sản phẩm ong Dú làm thực phẩm. Bài đánh giá này cũng sẽ nêu bật công dụng của các sản phẩm ong Dú trong bối cảnh các đặc tính chữa bệnh và trị liệu, những khía cạnh mà vẫn còn chưa được khám phá ra.
Ong dú (Meliponines) thuộc chi Apidae, là một họ ong xã hội thuộc siêu họ Apoidea. Ong dú là loài ong phát triển cao nhất đã được xác định tuổi trong một vài mảnh hổ phách 80 triệu năm tuổi [1]. Các báo cáo về các quần thể cổ đại sử dụng mật ong cả về giá trị dinh dưỡng và dược tính có thể bắt nguồn từ gần 5500 năm trước [2]. Lấy mật ong bằng tay là một thực hành truyền thống quan trọng trong nhiều quần thể cổ đại vì đây là cách duy nhất để lấy mật và nó vẫn tồn tại đến nay ở một số người cư dân sống trong các khu vực rừng [1]. Cho đến nay có hơn 500 loài ong Dú được biết đến, trong đó có khoảng 40 loài có tiềm năng sản xuất mật ong tốt [3,4]. Các loài này phân bố ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới như sau: khoảng 391 loài ở vùng Tân nhiệt đới của Nam Mỹ, 60 loài ở vùng Indo-Malayan của Châu Á, 50 loài ở vùng Paleotropical của Châu Phi và 10 loài ở vùng Australasia của Úc [ 5]. Xây dựng tổ trong thân cây rỗng hoặc rễ cây, hốc đất hoặc tổ rỗng nhỏ hẹp của động vật là điển hình đối với nhiều loài ong Dú (SBH) [1]. Là loài thụ phấn, ong Dú đóng một vai trò quan trọng trong hệ sinh thái rừng bằng cách ảnh hưởng mạnh mẽ đến quần xã thực vật, sự đa dạng và tiến hóa.
Hình 1: Một số đặc tính của ong Dú khiến chúng khác biệt so với những loài ong khác
Các loài phổ biến nhất được phân loại dưới hai chi chính, Melipona và Trigona [6]. Mặc dù ong Dú là một trong những loại làm mật phổ biến nhất nhưng sự phân phối của mật ong Dú thấp hơn so với mật ong được ong Apis mellifera (ong làm ra loại mật mà chúng ta hay dùng gần đây/không phải ong ruồi) làm ra [7], điều này có liên quan đến dữ liệu hạn chế về cách nuôi ong Dú và các đặc tính của mật ong Dú. Điều thú vị là Mật ong Dú ít được sử dụng như một sản phẩm dinh dưỡng và dược phẩm [8], mặc dù mật này có tính chất dinh dưỡng và dược liệu cao hơn so với các sản phẩm ong mật thường được sử dụng (mật ong châu Âu / phương Tây) [9,10,11,12]. Người ta tin rằng các sản phẩm từ ong Dú là nguồn cung cấp các hợp chất hoạt tính sinh học có triển vọng vượt trội hơn so với ong mật, và điều này có thể là do thảm thực vật phong phú ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới nơi loài ong Dú được tìm thấy [7]. Ngoài ra, ong Dú có một số đặc điểm chính khiến chúng trở nên độc đáo so với ong mật, chẳng hạn như chúng ít bị bệnh tật hơn (Hình 1). Bằng chứng gần đây chỉ ra rằng Mật ong Dú có lợi ích điều trị tiềm năng trong một số bối cảnh, bao gồm chữa lành vết thương, đái tháo đường, bệnh về mắt, tăng huyết áp, dị tật khả năng sinh sản, ung thư, nhiễm vi sinh vật và rối loạn điều hòa lipid [13]. Do đó, việc thúc đẩy nghiên cứu về Mật ong Dú sẽ giúp nâng cao kiến thức về các đặc tính y học triển vọng của nó và đảm bảo việc bảo tồn thương mại của loại mật này.
"Điều thú vị là Mật ong Dú ít được sử dụng như một sản phẩm dinh dưỡng và dược phẩm [8], mặc dù mật này có tính chất dinh dưỡng và dược liệu cao hơn so với các sản phẩm ong mật thường được sử dụng.... Bằng chứng gần đây chỉ ra rằng Mật ong Dú có lợi ích điều trị tiềm năng trong một số bối cảnh, bao gồm chữa lành vết thương, đái tháo đường, bệnh về mắt, tăng huyết áp, dị tật khả năng sinh sản, ung thư, nhiễm vi sinh vật và rối loạn điều hòa lipid "
2. Thu hoạch và các đặc tính của Mật ong Dú
Tỷ lệ phần trăm sản phẩm ong Dú trong tổ ong vẫn chưa được biết rõ; tỷ lệ này khác nhau tùy theo loài. Nói chung, keo ong là thành phần chính của tổ ong Dú, bất kể loài nào, vì tổ ong được cấu tạo bằng keo ong[17]. Một nghiên cứu trên 9 loài Trigona báo cáo rằng các sản phẩm từ tổ ong của những loài đó là 63,7% keo ong, 20,9% Phấn ong và 15,4% mật ong [18].
Cấu tạo tổ ong Dú (Heterotrigona itama). A, cerumen; B, lỗ propolis rỗng; C, mật ong D, Phấn ong; E, phấn hoa chưa lên men (beebread).:
Những con ong tạo ra mật ong và lưu trữ nó trong các lỗ nhựa nhỏ trong tổ ong. Trong thực tiễn, các lỗ mật ong thường được vắt để lấy mật [19]. Phương pháp này dẫn đến một số nhược điểm như làm hỏng bầu và giảm năng suất của đàn ong. Thực tế, mật ong thu được bằng cách vắt tổ khiến mật bị nhiễm Phấn ong, điều này khiến mật ong bị chua và tạo ra các sản phẩm mật ong không nhất quán về màu sắc và mùi vị [20]. Để khắc phục điều này, các phương pháp nuôi ong Dú hiện nay khuyến khích phương pháp sử dụng máy bơm hút để hút mật từ lỗ ong mà không làm hỏng bầu [21]. Phương pháp này tạo ra mật ong tuyệt đối và hợp vệ sinh cũng như hỗ trợ nghề nuôi ong Dú bền vững. Tuy nhiên, cho đến nay không có phương pháp tiêu chuẩn nào để thu hoạch các sản phẩm ong Dú khác (phấn hoa, sáp ong,..). Người nuôi ong thu hoạch từng sản phẩm này bằng cách lấy trực tiếp từ tổ ong. Tuy nhiên, Menezes và cộng sự. đã đề xuất một phương pháp tốt để thu hoạch phấn hoa chưa lên men từ ong Dú là: bằng cách di chuyển một đàn ong Dú đến một vị trí khác và kích thích ong thợ chấp nhận tổ mới, xây bầu mới và để trống tổ cũ [22]. Sau một tuần, họ thu hoạch phấn hoa một cách dễ dàng và chính xác các sản phẩm khác của tổ ong trống.
Bấm vào hình để xem: Phần 2 Hoạt tính chống Oxy hóa của Mật ong Dú
Mặc dù có sự cải tiến trong thực hành thu hoạch và quản lý sau thu hoạch đối với Mật ong Dú, các sản phẩm ong Dú vẫn có sự biến đổi về thành phần hóa học do nguồn gốc thực vật và địa lý, loài ong và khí hậu. Do đó, không có một tiêu chuẩn đặc tính nào trên toàn thế giới cho các sản phẩm ong Dú.
Do các nghiên cứu về đặc tính y học của Mật ong Dú vẫn còn hạn chế với phần lớn tập trung vào các vấn đề sức khỏe phổ biến (như viêm nhiễm, ung thư và nhiễm vi sinh vật), Lợi ích sức khỏe của SBH có thể được công bố rộng rãi là: có đặc tính chống oxy hóa, chống viêm, chống béo phì, chống ung thư và kháng khuẩn.
Bài viết được chuyển ngữ từ nguồn: Thư viện Y học Quốc gia Liên Bang Hoa Kỳ - Viện Sức khỏe Quốc gia: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7356725/
Giới thiệu
Mật ong Jade Mountain - Một sản phẩm của Muhak Trading
Comments